Πρωτότυπο θεατρικό έργο του Γιάννη Λασπιά με κεντρικό θέμα έναν φανταστικό διάλογο ανάμεσα σε δύο ιστορικές προσωπικότητες-σύμβολο της γυναικείας χειραφέτησης: τη γλύπτρια Camille Claudel και την πρώτη γυναίκα ψυχίατρο της Γαλλίας Constance Pascal.
Μια συνάντηση που δεν έγινε ποτέ. Η ιστορία δύο γυναικών που διεκδίκησαν το δικαίωμα να ζήσουν ελεύθερες, να υπερασπιστούν τα πιστεύω τους, να σπουδάσουν και να εργαστούν, σε μια εποχή που ο ρόλος της γυναίκας περιοριζόταν στο ρόλο της συζύγου και της μάνας. Η Camille και η Constance δε συναντήθηκαν ποτέ, αλλά έζησαν και εργάστηκαν στην ίδια πόλη, την ίδια χρονική περίοδο, μοιράστηκαν παρόμοιες εμπειρίες, αντιμετώπισαν κοινές δυσκολίες και δόθηκαν με το ίδιο πάθος στον έρωτα. Η Camille και η Costance πλήρωσαν ακριβά το τίμημα της διαφορετικότητάς τους. Η πρώτη τιμωρήθηκε από την οικογένειά της με τον πρωτοφανή εγκλεισμό της για τριάντα περίπου χρόνια στο ψυχιατρικό άσυλο και η δεύτερη έζησε μια διπλή ζωή βυθισμένη στο φόβο, στα ψέματα και στην αγωνία. Οι ίδιες πλήρωσαν ακριβά το τίμημα της διαφορετικότητάς τους. Παράλληλα όμως, άνοιξαν δρόμους χειραφέτησης και ελπίδας για εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο.
Το έργο διαδραματίζεται στο Παρίσι το 1913 στο ψυχιατρικό άσυλο της Ville Evrard. Η πρώτη γυναίκα που καταφέρνει να γίνει ψυχίατρος στης Γαλλία, η μετανάστρια από τη Ρουμανία Constance Pascal αποφασίζει να αναλάβει την υπόθεση της μεγάλης γλύπτριας Camille Claudel, η οποία έχει μεταφερθεί εκεί παρά τη θέληση της από την οικογένειά της, κατηγορούμενη για σοβαρή ψυχική διαταραχή. Μέσα από τις συναντήσεις τους ξετυλίγονται οι αντισυμβατικές ζωές των δύο γυναικών και αναπτύσσεται ένας ισχυρός δεσμός που ξεπερνά τη σχέση γιατρού ασθενή. Πάρα τις προσπάθειες της γιατρού και τη σταδιακή βελτίωση της ψυχικής υγείας της Camille, η Constance θα έρθει αντιμέτωπη με ένα ολόκληρο σύστημα που καταδικάζει σε εγκλεισμό και απομόνωση τα άτομα που διεκδικούν το δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης και επιλογής.
Στον πρόλογό του, ο συγγραφέας Θανάσης Τριαρίδης σημειώνει: «Η Καμίλ Κλοντέλ και η Κονστάνς Πασκάλ ήταν, η καθεμία με τον τρόπο της, μάρτυρες αυτού του αγώνα ενάντια στον εφιαλτικό αρσενικό κόσμο. Η πρώτη οδηγήθηκε σαν σφάγιο στον βωμό της πλέον πρόστυχης αρσενικότητας, η δεύτερη φόρεσε ένα κέλυφος σωτηρίας, ένα προσωπείο αυτοακύρωσης της θηλυκής φύσης της, ένα σκάφανδρο που, ωστόσο, θα της επέτρεπε να αναπνεύσει στον βυθό. Το έργο του Γιάννη Λασπιά Camille Claudel: Mudness πραγματώνει στη σκηνή μια οφειλόμενη φανταστική συνάντηση των δύο ιδιότυπα μαρτυρικών γυναικών που έζησαν στην ίδια εποχή και πέρασαν (η μία ως ψυχίατρος και η άλλη ως ασθενής) από το ίδιο «σωφρονιστικό κατάστημα». Είναι η περιγραφή και η αναγραφή των όρων της συντριβής και της επιβίωσης δύο γυναικών (αλλά και της καθεμιάς άλλης γυναίκας) μέσα στον εφιάλτη του αρσενικού κόσμου – και, συνάμα, μέσα στη (συχνά ολέθρια) θηλυκή αναζήτηση της αγάπης. Και είναι και μία ακόμα εγχάραξη στο παλίμψηστο της αγωνίας για ταυτοτική ελευθερία, για ερωτική αυτοδιάθεση, για τη μεγάλη συνάντηση των ανθρώπων μέσα στην ερημία του καιρού. Και τούτη η αγωνία ενάντια στον εφιάλτη του αρσενικού κόσμου δεν αφορά μονάχα το 1913, αλλά, φυσικά, και το 2016 – και τα χρόνια που έρχονται…».
Το επίμετρο της έκδοσης υπογράφει η ιστορικός Αφροδίτη Καμάρα, επισημαίνοντας, μεταξύ άλλων: «Ο αγώνας για τη χειραφέτηση των γυναικών δεν ήταν εύκολος. Ήδη στις 8 Μαρτίου 1857 εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας διαδήλωσαν στη Νέα Υόρκη ζητώντας ίσα εργασιακά δικαιώματα με τους άνδρες συναδέλφους τους. Σήμερα τιμούμε την ημέρα αυτή ως Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Μισόν αιώνα αργότερα η Βρετανία ταράσσεται από την οργάνωση WSPU, την οποία είχε ιδρύσει η Έμιλυ Πάνκχερστ διεκδικώντας –συχνά με βίαιο τρόπο, σπάζοντας βιτρίνες και προπηλακίζοντας– δικαίωμα ψήφου για τις γυναίκες. Η δράση των φεμινιστριών της Βρετανίας είχε μάλλον τα αντίθετα από τα αναμενόμενα αποτελέσματα, αφού το κίνημά τους στιγματίστηκε ως βίαιο και ενάντια στην καθεστηκυία τάξη.Ο πολύς κόσμος αντιμετώπιζε τις πρώιμες αυτές φεμινίστριες με σκεπτικισμό, φόβο, αλλά και κάποια σκωπτική διάθεση. Ασκούσαν κριτική στην ελευθέρια συμπεριφορά τους, στο ντύσιμο –που μερικές φορές προσιδίαζε αυτό των ανδρών– και στην άνεση με την οποία καταργούσαν τα προσχήματα και τα ταμπού αιώνων. Για παράδειγμα, η επίδοση των γυναικών στην ποδηλασία άλλαξε τον τρόπο ντυσίματος, αφού τα πλούσια μεσοφόρια εμπόδιζαν την κίνηση και αντικαταστάθηκαν από φαρδιά παντελόνια. Η αντιφεμινιστική αυτή στάση αντικατοπτρίζεται συχνά σε τραγούδια και σκίτσα της εποχής… Μετά την ένταξη σε έως τότε «ανδρικά» επαγγέλματα και τη διεκδίκηση του δικαιώματος ψήφου, που επίσης μονοπωλούνταν από τους άντρες, επόμενο βήμα ήταν η υιοθέτηση ανδρικών προτύπων και στάσεων ζωής. Το στερεότυπο της απεμπόλησης της θηλυκότητας για χάρη της χειραφέτησης έδωσε τροφή σε πολλά δημοσιεύματα και σε συστηματική σάτιρα εναντίον των χειραφετημένων γυναικών. Ωστόσο, η πραγματικότητα ήταν συχνά πολύ διαφορετική. Όπως φανερώνουν οι δύο ηρωίδες του έργου, οι γυναίκες που τολμούσαν να μάχονται για τα πιστεύω και για την αυτοπραγμάτωσή τους κάθε άλλο παρά ανδροπρεπείς ήταν: Αντίθετα, ήταν γυναίκες με μεγάλο πάθος, οι οποίες υπέφεραν ακριβώς επειδή έμειναν πιστές στη θηλυκή τους πλευρά και έζησαν με απόλυτη συνέπεια τους καταστροφικούς τους έρωτες».
Φοβάμαι πως χάνω τις αισθήσεις μου. Η όσφρηση, η αφή… θέλουν να μου τις πάρουν κι αυτές. Θέλουν να με θάψουν εδώ μέσα όπως έθαψαν τα άχρηστα μυαλά τους.
Σχήμα: 17 εκ Χ 21 εκ, ISBN: 978-618-5191-39-9, Σελίδες: 64
